خیلی اوقات شنیده ایم که دانشجویان یا سایر افراد در ترجمه مقالات یا کتاب ها اصطلاح روان بودن ترجمه را بکار می برند اما اینکه ترجمه روان دقیقا چیست، چقدر اهمیت دارد و اینکه رعایت چه فاکتورهایی باعث می شود که یک ترجمه روان داشته باشیم سوالاتی است که در این مطلب به آن می پردازیم.
ترجمه روان و منحصربفرد، یک هنر ارزشمند محسوب می شود که در آن مفاهیم و موضوعات به کار رفته در یک زبان باید به طور کامل درک شده و سپس این مفاهیم به شیوه ای صحیح و قابل درک به زبان مقصد ترجمه گردد.
برای یک ترجمه اصولی و روان، فرد مترجم باید با زبان مبدأ و قواعد آن آشنایی کامل داشته باشد و پس از درک کامل متن آن را کاملا صحیح و بدون هیچ گونه ابهامی به زبان مقصد ترجمه کند.
ترجمه ای که در آن خواننده با یک بار خواندن مطلب ترجمه شده، هیچ درک و برداشتی از موضوع نداشته باشد روان نیست و اگر متن ترجمه روان نداشته باشد خواننده باید چندین بار متن را مطالعه نماید تا متوجه مفهوم موضوع گردد. پس مترجم باید متن موجود را آن چنان ترجمه کند که خواننده با داشتن پیش زمینه کافی در رابطه با موضوع، بتواند حداکثر با ۲ یا ۳ بار خواندن متن ترجمه شده، به خوبی آن را درک کند.
همه این ها نیازمند این است که مترجم دانش و آگاهی مورد نیاز در زمینه ترجمه را داشته باشد و علاوه بر آن بر مهارت های کلامی و نگارشی نیز تسلط داشته باشد تا بتواند با تکیه بر تخصص خود و نوع نوشتارش یک ترجمه روان و خوب ارائه دهد.
ترجمه روان با توجه به نوع مطلب متفاوت است
داشتن ترجمه روان در مطالب مختلف معنای گوناگونی دارد. برای مثال در ترجمه یک فیلم یا برنامه تلویزیونی لازم نیست خیلی زیاد بر روی نگارش و دستور زبان متمرکز شد چرا که در صورت بکار بردن لفظ خیلی رسمی و کتابی، مخاطب درک درستی از فیلم پیدا نخواهد کرد. پس ترجمه روان در فیلم به این معناست که ترجمه ما با زبان محاوره ای کشور مقصد هماهنگ و نزدیک باشد.
ترجمه کتاب نیاز به دانش کافی در زمینه مطلب مورد بحث نیز دارد.
از طرفی در ترجمه کتب و مقالات مهم، ترجمه روان به ترجمه ای گفته می شود که علاوه بر رعایت تمام اصول نگارشی و بدون حذف هیچ یک از بخش های متن، متن ترجمه شده بتواند مفهوم دقیقی از متن اصلی را به خواننده برساند.
در این نوع ترجمه مترجم علاوه بر داشتن فن ترجمه، باید به موضوع مورد بحث نیز مسلط باشد و در صورت ندانستن یک مطلب خاص در رابطه با آن در اینترنت جستجو کند تا بهترین مفهوم را در ترجمه اش به خواننده منتقل کند.
برای ترجمه روان چه پیش نیازی لازم است؟
در امر ترجمه وحدت انجام کار وجود دارد، یعنی اینکه کم پیش می آید که کار ترجمه نیاز به انجام گروهی داشته باشد، مگر در شرایط خاص این کار صورت گیرد. برای مثال زمانی که مشتری نیاز به ترجمه سریع دارد و می خواهد کاری را در اسرع وقت تحویل بگیرد که در این حالت بنا بر شرایط، ترجمه بین چند مترجم تقسیم بندی شده و هر یک بخش خاصی را ترجمه می کنند.
داشتن حوصله و شوق برای ارائه یک ترجمه روان در مترجم یکی از مسائل مهم برای داشتن یک نتیجه مسرت بخش است.
بنابراین انتخاب یک مترجم خوب تنها پیش نیاز شما برای داشتن ترجمه روان خواهد بود. مترجمی توانایی ترجمه روان را دارد که خصوصیات زیر را داشته باشد:
• تسلط به زبان مبدا و مقصد
• دارا بودن مهارت های کلامی و نگارشی کافی (به اصول صحیح نگارشی کاملا مسلط باشد)
• توانایی بسط دادن مطلب و تغییر درست و اصولی جملات برای مواقعی که به روان تر شدن ترجمه کمک می شود را داشته باشد.
• ترجمه به زبان مادری به دلیل آشناتر و نزدیک تر بودن به احساس افراد راحت تر است.
• برای داشتن ترجمه روان فرد باید حتما با اصطلاحات، ضرب المثل ها، کلمات خاص و … در هر دو زبان آشنا باشد.
• داشتن تجربه کاری
• و …
همه این موارد باعث می شود که ترجمه یک فرد با تجربه در زمینه ترجمه، با فردی که تنها دانش زبان خوبی دارد متفاوت باشد. بسیاری از افراد هستند که سطح زبانشان خوب است اما در عمل نمی توانند آنچه در متن درک می کنند را به خوبی به شنونده یا مخاطب منتقل کنند.
ابزارهای ترجمه وابسته به دایره لغات و هوش مصنوعی هستند و به قابل درک بودن ترجمه اهمیت نمی دهند.
روان بودن ترجمه فقط در ترجمه انگلیسی به فارسی مطرح نیست و مترجم بایستی مهارت کافی برای ترجمه فارسی به انگلیسی را هم داشته باشد. برای مثال در مطالب قبلی در رابطه با نحوه نوشتن رزومه انگلیسی صحبت کردیم و تفاوت های این نوع رزومه با رزومه فارسی را بیان کردیم. یک مترجم خوب مترجمی است که با ساختارهای نوشتاری مختلف در هر دو زبان آشنایی کافی داشته باشد یا در صورت ندانستن بتواند با جستجو در اینترنت به موضوع مورد نظر تسلط یابد.
ابزارهای بسیار مفیدی همچون برنامه گوگل ترنسلیت وجود دارند که در بسیاری از مواقع بسیار کارآمد هستند و می توان از آن ها برای ترجمه کمک گرفت،حتی در این برنامه می توانید از صفحات کتاب و مقالات عکس بگیرید و با کمک بخش ترجمه عکس در مترجم گوگل هر بخشی از صفحه را ترجمه کنید، اما این ابزارها به دلیل نداشتن خصوصیاتی که پیش تر ذکر کردیم ترجمه روان و خوبی ارائه نخواهند داد.
- ۹۸/۰۸/۱۴